مدخلی بر فلسفه هگل

بنا به دلایلی که مختصرا اشاره می کنم هگل برای ما مهم است:

1. هگل فیلسوف سیستم ساز است. این مدل سیستم سازی و تفکر ساختارمند فلسفی و انسجام تحسین برانگیز سیستم فلسفی اش در شکل دهی به چارچوب های ذهنی خواننده بسیار موثر است.

2. وی سعی کرده مسیحیت را به طور فلسفی تفسیر کند. این برای ما که در نسبت دین و فلسفه تامل می کنیم می تواند شایان توجه باشد.

3. تاثیر زیاد هگل بر معاصرین خود و بر نسل های بعد انکارناپذیر است. تاثیر وی بر مارکس و انگلس و جریان چپ. تاثیر وی بر مکتب فرانکفورت، تاثیر وی بر  سارتر و کیرکگارد اگزیستانسیالیست، تاثیر وی بر هرمنوتیکی هایی چون گادامر و دیلتای.... و به طور کلی بعد از هگل کمتر فیلسوفی را می توان یافت که له یا علیه هگل موضعی نگرفته باشد و از وی متاثر نباشد. 

4 هگل به دلیل سیستم فلسفی که ارایه می کند معلم خوبی است برای اینکه چگونه میتوان از دل مبانی فلسفی، مسایل سیاسی و اجتماعی و تربیتی و... را استخراج کرد.

5. هگل را پیامبر مدرنیته نامیده اند. اشراف بر فلسفه وی می تواند اشراف بر یکی از مسایل مهم جمهوری اسلامی را تقریب کند.

و...

برای شروع به مطالعه جدی و حرفه ای فلسفه هگل کتاب هگل اثر فردریک بیزر پیشنهاد می شود. نویسنده انگلیسی تبار کتابٰ، در دانشگاه آکسفورد و زیر نظر چارلز تیلور رساله دکتری اش را در موضوع خاستگاه های پدیدار شناسی هگل نوشته استٰ‌ و از نتایج رساله اش در نگارش کتاب بهره فراوان برده است.

در مقدمه این کتاب که به قول نویسنده مقدمه ای جامع بر فلسفه هگل است و اکثر جنبه های عمده تفکر هگل را پوشش می دهد و پس از ذکر سالشماری از زندگی هگل و زندگی نامه ی مختصرشٰ‌ٰ‌، مناسبت خوانش هگل و چرایی اهمیت هگل خوانی و روش مراجعه به متون هگل مورد توجه واقع شده است.

در بخش اول با عنوان « زمینه و ایدئال های نخستین»  فصل اول آن با عنوان «زمینه فرهنگی» نخست به طرح مسائل و زمینه هایی که هگل با آن روبرو بوده است همچون افول نهضت روشنگریٰ‌، مناقشه وحدت وجودٰ‌ٰ‌ٰ‌ٰٰ، تولد نیهیلیسم و... می پردازد و در فصل دوم با عنوان «ایدئال های نخستین» به ارزش های بنیادی و اصیلی همچون خیر اعلی و ایدئال هایی در اخلاق و دین و سیاست که هگل بدان پایبند بوده است اشاره می شود.

بخش دوم «مابعدالطبیعه» است که در فصل «ایدئالیسم مطلق» تمرکزش بر بحث مطلق و همانستی ذهن و عین و همنهادی ایدئالیسم و رئالیسم می باشد و فصل دوم «جهان بینی ارگانیک» است که  خاستگاه های باستانی،‌ فلسفی و دینی این نوع جهان بینی را مطرح می کند. فصل سوم «سپهر روح» به تمایز فلسفه هگل و شیلینگ می پردازد و در ادامه به روح عشق و تفسیرش از آن می پردازد. و درفصل چهارم این بخش که «بعد دینی» است به هویت دینی هگل و نگاه وی به مفهوم دین اشاره می کند.

در بخش سوم با عنوان «بنیان های معرفت شناسیک» هگل، در فصل های «دیالکتیک» و «خودباوری و بین الاذهانیت» اصول تفکر خویش را مطرح می کند و در این بخش است که طرح خدایگان و بنده که موقعیتی کانونی در کتاب پدیدارشناسی روح دارد  مطرح شده و دیدگاه کوژو‌ٰ،‌ نویسنده فرانسوی روس تبار مورد نقد و مداقه قرار می گیرد. 

در دو بخش نهایی نیز به ترتیب «فلسفه اجتماعی و سیاسی» وی با فصول «آزادی و بنیان حق» و «نظریه دولت هگل»  و «فلسفه فرهنگ»  وی با فصول «فلسفه تاریخ» و «زیباشناسی» مورد طرح و بررسی قرار می گیرد. 

در پایان به طور مختصر وضعیت فلسفه هگل و اندیشه وی در جهان معاصر طرح شده و کتابنامه ای مفصل به خواننده معرفی می شود.

سید مسعود حسینی،‌ این اثر را ترجمه و نشر ققندوس،‌ روانه بازار کرده است.